Jest to stan, który prawie zawsze wynika ze zmniejszenia stężenia zjonizowanego wapnia w osoczu i w praktyce klinicznej spotykany jest najczęściej u chorych z niewydolnością nerek, zarówno ostrą, jak i przewlekłą.

W ostrej niewydolności nerek hiperkalcemia występuje w fazie diuretycznej, zwłaszcza w zespole zmiażdżenia z rozpadem mięśni, które są źródłem nadmiaru wapnia. Jednoczesna ucieczka wapnia z kości na skutek unieruchomienia chorego pogłębia stan hiperkalcemii i prowadzi do przemijającej nadczynności przytarczyc (14, 30). Patomechanizm tych zjawisk nie jest dostatecznie poznany.

Przewlekła niewydolność nerek cechuje się retencją fosforanów i wzrostem ich stężenia w osoczu. Hiperfosfatemia wraz z hipokalcemią ze złego wchłaniania wapnia w jelicie prowadzą do przerostu i wtórnej nadczynności przytarczyc. Wzrost stężenia PTH zmniejsza reabsorpcję fosforanów w dystalnym kanaliku nerkowym, zwiększa natomiast oszczędzanie wapnia.