Uwzględniając obraz kliniczny wyróżnia się postać łagodną (ciśnienie roz-kurczowe wyższe od 12,7 kPa = 95 mm Hg i równe lub mniejsze od 14 kPa = 105 mm Hg), umiarkowaną (ciśnienie rozkurczowe wyższe od 14 kPa, lecz mniejsze od 15,4 kPa =115 mm Hg) i ciężką (ciśnienie rozkurczowe powyżej 15,4 kPa = 115 mm Hg) nadciśnienia tętniczego. Podane kryteria, różnicujące poszczególne postacie kliniczne nadciśnienia, mają charakter arbitralny i nie są powszechnie uznawane. W opinii autora stanowią one dobrą podstawę kwalifikacyjną do terapii farmakologicznej. Należy dodać, że brak jest ścisłej współzależności między stadiami a postaciami klinicznymi nadciśnienia. Dlatego też zachodzi potrzeba oddzielnego określenia stopnia uszkodzenia poszczególnych narządów, jako następstwa nadciśnienia tętniczego, oraz postaci klinicznych.

Na ogół uważa się, że wskazaniem do leczenia farmakologicznego są: – 1) nadciśnienie tętnicze ciężkie, 2) nadciśnienie tętnicze umiarkowane, 3) nad-ciśnienie tętnicze łagodne u chorych wykazujących cechy stadium II lub bez cech stadium II, lecz obciążonych następującymi czynnikami ryzyka dla układu krążenia: otyłością, hiperglikemią, hiperlipidemią, hiperurykemią, nikotynizmem oraz dziedzicznym występowaniem nadciśnienia. Chorzy z nadciśnieniem gra-nicznym lub łagodnym, z brakiem cech stadium II lub wyżej wymienionych czynników ryzyka, nie wymagają leczenia farmakologicznego. Wymienione wskazania dotyczą chorych do 60 rż. U chorych powyżej 60 rż. wskazaniami do leczenia farmakologicznego są: 1) nadciśnienie skurczowe powyżej 25,3 kPa (=190 mm Hg) i rozkurczowe powyżej 14,6 kPa (=110 mm Hg), nawet jeżeli nie występują cechy stadium II lub III lub wymienione wyżej czynniki ryzyka, 2) nadciśnienie skurczowe powyżej 21,3 kPa (= 160 mm Hg), lecz mniejsze od

– 25,3 kPa (=190 mm Hg) lub rozkurczowe powyżej 12,6 kPa (=95 mm Hg), lecz mniejsze od 14,6 kPa (=110 mm Hg), jeśli występują cechy nadciśnienia stadium

II lub III lub czynniki ryzyka wymienione wyżej oraz 3) jeżeli chory był leczony na nadciśnienie tętnicze przed 60 rż. Chorym z nadciśnieniem granicznym lub łagodnym nie wykazującym cech uszkodzenia mózgu, naczyń siatkówki, serca, nerek lub naczyń obwodowych i nie obciążonych czynnikami ryzyka dla układu krążenia należy zalecać przede wszystkim leczenie uspokajające, dietetyczne (ograniczenie podaży soli) oraz postępowanie ogólne (unikanie ciężkiej pracy fizycznej, stresów psychicznych, uregulowanie godzin pracy, odpoczynku i snu itd.). Dopiero przy nieskuteczności takiego postępowania należy sięgnąć do farmakologicznego leczenia przeciwnad- ciśnieniowego.